Otizm spektrum bozukluğuna sahip olan çocukların, genellikle bazı davranış problemleri sergilediği görülebilir. Anne ve babaların bu duruma karşı bilinçli bir yaklaşım geliştirmesi, otizmde davranış eğitimi ile gerekli düzenlemelerin yapılmasını sağlayan önemli bir adımdır. Birçok otizmli çocukta kendine zarar verme eğilimi olduğu görülür. Bu davranışın nedeni her çocukta farklı olsa bile, doğru ve yerinde bir eğitim programı ile bu davranışları azaltılması mümkündür. Başını nesnelere vurma, kendini ısırma gibi farklı eylemlerde bulunan çocuklar, aynı zamanda çevresine karşı agresif bir tutum sergileyebilir. Zarar verme seviyesine kadar ulaşabilen bu tip davranışlar, çevresindeki insanlara tokat atma, tükürme ve bağırma gibi çeşitli davranışlarla çoğaltılabilir.
Bunun dışında ise yoksunluk da otizmli çocukların davranış bozukluğu olarak sayılabilir. Günlük rutinlerinin bozulması, otizmli çocukların hırçınlaşmasına ve saldırgan bir davranış sergilemesine neden olabilir. Bu davranışların her biri, birbirinden farklı pek çok nedenden kaynaklı ortaya çıkabilir. Psikolojik ve biyolojik sebepleri olabileceği gibi, bu davranışlar çocuğun bir işten kaçmak istediğini ve hoşlanmadığını gösterebilir. Bu gibi durumlarda aileler göstergeleri detaylı ve doğru bir şekilde takip etmeli, çocuğun hoşuna gitmeyen durum zorunlu ise ona alıştırılmalı ya da önemsiz bir durumda üzerine çok fazla gitmemelidir.
Otizmli çocuklarda, problemler araştırılmalı ve davranışın nedeninin öğrenilmeye çalışılması gerekir. Bir sorunu hemen çözmeye çalışmak, çocukta anne ve babaya karşı olan toleransı ve güven duygusunu zayıflatıcı etki yaratabilir. Ayrıca çocuğun zaman içerisinde kazanmış olduğu yeme alışkanlığı, yeterince hareketli olmadığı için kilo ve yağ oluşumuna neden olabilir. Dengeli ve düzenli bir şekilde beslenmek, bu gibi sorunların çözümünde önemli bir noktada yer alır.
Otizmli çocuklar genel olarak, normal görülmeyen bir davranışı bir sebebe bağlı şekilde yaparlar. Örnek vermek gerekirse; ebeveynlerin ilgisini çekmek için gerçekleştirilmesi mümkün olan davranışlar arasında bağırmak, bir eşya fırlatmak ya da tükürmek olabilir. Bu davranış, çocuğun kendini ifade etmek ve dikkat çekebilmek için kullandığı bir yöntemdir. Ancak bu davranış problemini değerlendirerek, bu hareketleri en az seviyeye indirmek için çocuğa en doğru yolu göstermek gerekir.
Bir işten kaçmak için anlamsız bir şekilde ağlamak ya da bu işi yarım bırakmak için mızmızlanmak, her çocukta olduğu gibi otizmli çocuklarda da sıklıkla görülür. Çocuk eğer bu tip bir davranışta aşırıya kaçıyor ise çok fazla üstüne gitmeden güzel bir dille sabırla onunla konuşmak ve rahatlamasını sağlamak gerekir. Otizmli çocukların evde ya da okulda hoşuna gitmeyen birçok davranış ve hareket olabilir. Anne ve babaların yapması gereken; bu davranış ve hareketlerin tespitini yaparak bir liste çıkarken ve çocuğun rahatsız olmasını sağlayan davranışlardan kaçınmaktır. Ortamda bulunan ve çocuğu olumsuz etkileyen unsurların tespit edilmesi çok önemlidir. İyi bir gözlem yapmak ve sonrasında gereken adımları atmak gerekir. Bu sayede çocuğun vereceği tepkiler sayesinde, bir nevi onunla etkili iletişim kurmak mümkün hale gelir.
Çocuğa rahatsızlık verene hareketlerin listesi yapıldıktan sonra, aile ve uzmanlar birlik olup detaylı bir şekilde bu listede yer alan davranışları tespit edip aksiyon almalıdır. Eğer çocukta kendisini ya da çevresindeki insanları ısırmak gibi bir davranış söz konusu olduysa, ilk öncelik bu şekilde büyük zarar verebilen davranışlar olmalıdır. Uzmanlar ve aile tedavi sürecinde ve sonraki aşamada, her durum sabit şekilde kalmalı ve tedavi tutarlı bir şekilde uygulanmaya devam edilmelidir.
Otizmde davranış eğitiminde tutarlılık sağlandığında, her ortam için bu çocuğun eğitimi başarıya ulaşır ve kalıcı bir davranış olarak yer etmeyi başarır. Başarılı bir eğitimle otizm spektrum bozukluğu olan çocuk, normal hayata daha iyi bir şekilde adapte olurken, gelecekte yaşanması muhtemel olan sorunların ortadan kaldırılması çok daha kolay olacaktır. Hem anne baba için, hem de kendisi için daha rahat bir hayat imkanı bulan çocuk yüksek eğitim alarak yaşam koşulların artırabilir.
Otizm alanında tercih edilen terapi, eğitim ve tedavi yöntemleri çok geniş bir yelpazeye sahip olmanın yanı sıra her geçen gün bunları yenileri dahil olmaktadır. Bir eğitim, terapi ve tedavi yönteminin faydaları, bilimsel her araştırma, o yöntemin kesin olarak işe yaradığını gösteremez. Otizmli bireylerin davranışlarının nedenini öğrenmek için uygulamalın davranış analizinden faydalanmak mümkündür. Uygulamalı davranış analizi, davranışsal bir yöntem olarak nitelendirilir. Bu yöntem, bireyin davranışlarını ve bu davranışla alakalı çevresel faktörleri objektif bir şekilde analiz etmeye dayalıdır.
Birçok davranışın, çevre tarafından ödüllendirildiği ya da cezalandırıldığı düşünüldüğünde, çeşitli ödül ve ceza mekanizmaları kullanılarak (çocuk puan kaybeder) uygun davranış stillerini arttırmaya, uygun olmayan davranışlar ise azaltılmaya çalışılır. Otizmli çocuklarda artırılması hedeflenen davranışlara örnek vermek gerekirse; sosyal beceriler, oyun becerileri, iletişim becerileri, taklit becerileri, öz bakım becerileri olarak sıralanabilir. Azaltılması hedeflenen davranışlar ise; öfke nöbetleri, kendini uyarıcı bir takım davranışlar örnek verilebilir.
Uygulamalı davranış analizinde, bireye aslında kazandırılmak istenen ya da bireyde azaltılmak istenen davranışlar sistemli bir gözlem ve kayıt tutma sayesinde belirlenebilir. Sonrasında bu davranışlara müdahalede bulunur ve aynı gözlem ve kayıt tutma yöntemiyle müdahalenin etkinliği değerlendirme altına alınır. Normal gelişim gösteren çocuklar, öğrendikleri yeni bir davranışı birden fazla ortamda düzenli şekilde uygulayabilir iken, otizmli çocuklarda bu becerileri genelleyebilme; bir başka deyimle, farklı ortamlarda kullanabilme becerileri de öğretilen unsurlar arasında yer alır.
Ayrıca uygulamalı davranış analizlerinde, otizmli çocuklarda görülen sorunlu davranışların azaltılması ile alakalı özel uygulamalar söz konusudur. Bu yöntemde; davranışın sebebi kişilerde değil, kişinin direkt çevresi ile etkileşim kurmasında görülür. Bu yüzden sorunlu olan davranışı azaltmaya çalışırken, öncelikli olarak davranıştan önce, davranış ve davranış sonrası durumların ya da olayların gözlenmesi gerekir. Sonrasında ise davranışa zemin hazırlayan etkenler tamamen ortadan kaldırılır. Azaltılmak istenen davranış ise ortaya çıktığında görmezden gelinir ya da caydırma yapılır. Problemli davranışa alternatif bir seçenek olarak artırılmak istenen davranışlar, etkili şekilde ödüllendirme gerektirir.
Otizmli çocuklara yapılan uygulamalı davranış analiz çalışmaları şu şekilde ilerler:
Uygulamalı davranış analizinin otizmli çocuklar için hedeflediği, bu çocukların yaşıtlarıyla birlikte kaynaştırma programlarına devam edebilecek seviyeye gelmesi ve sorunlu davranışlardan uzaklaştırılmasıdır.
Otizm spektrum bozukluğu olan çocuklar için erken tanı ve tedavi planlaması, bu çocukların sağlıklı bireyler olarak hayatına devam edebilmesi açısından hayati önem taşır. Bu bağlamda tercih edilen özel eğitim merkezinin her bakımdan donanımlı olması gerekir. Aksi takdirde zaman kaybının önüne geçmek mümkün olmayacaktır. Meryem Yerli, bu konuda üst düzey standartlara sahip hizmet anlayışı ile rakiplerini geride bırakmayı başarmış olan nitelikli bir kurum olarak karşınıza çıkar. Otizmli bireyler için verdiği davranış eğitimleriyle onları hayata hazırlayan, yuva sıcaklığı sunan ve etkili terapilerle gelişimine fayda sağlayan Meryem Yerli için öncelikli olan daima hastaların kendini iyi ve güvende hissetmesidir.
Dolayısıyla sadece otizm spektrum bozukluğu için değil, her türlü özel eğitim gerektiren sağlık sorunu ile alakalı Meryem Yerli’nin alanında uzman kadrosuna başvurabilir ve etkin terapilerle birçok becerinin artırılmasını sağlayabilirsiniz. Bu çalışma prensibi ile her geçen gün gelişmeye ve büyümeye devam eden Meryem Yerli kalitesini deneyimleyerek, çocuğunuzun yaşamına nitelikli bir dokunuş yapmak için web sitemizde yer alan iletişim numaralarını kullanarak hemen bize ulaşabilirsiniz. Söz konusu özel eğitimde kalite, güven ve etkili çözümler olduğunda Meryem Yerli daima sizinle olmaya devam ediyor.
