Uyaran eksikliği, çocukların gelişimlerinin çok olumsuz yönde etkilendiği ve teknolojinin gelişmesine bağlı olarak son yıllarda çok fazla artış gösteren istenmeyen bir durumdur. Uyaran eksikliği bulunan çocukların, çevresel faktörlerin yeterli düzeyde etkilemediği durumlarda gelişimlerinin yavaşlamasına ve akranlarından geri kalmasına neden olmaktadır.
Bir bebek dünyaya gözlerini açtıktan sonra aslında bilinen pek çok ihtiyacıyla birlikte gelir. Sadece fizyolojik anlamda değil zihinsel olarak da bu bebeği doyurmak, onun gelişimi açısından çok önemlidir. Fizyolojik olarak beslenme, hayatta kalabilmek ve sağlıklı olmak için çok gereklidir ancak bir bağlam dâhilinde büyümesi için çocuğun her zaman etkileşim içinde olacağı bir çevrede olması şarttır.
Etkileşim aldığı bu çevre sayesinde çocuk kendini hızlı bir şekilde geliştirmeye başlar ve bu sayede genel gelişimini sağlıklı bir şekilde devam ettirebilir. Çevre içerisinde çocuğun oynamış olduğu tüm oyunlar, konuştuğu kişiler ve dokunarak fark ettiği her aktivite onun açısından aslında bir uyaran niteliği taşımaktadır.
Uyaran, kelime anlamıyla çevresel faktörler tarafından maruz kalınan her şey olarak bilinir. Çocuk gelişiminde çocuğa fayda sağlayan dışarıdan duydukları bir sesten herhangi bir mimiğe kadar işitsel, görsel ya da duygusal anlamda uyaranların bütünüdür.
Uyaran eksikliğinin teknoloji ile bağdaştırılmasının temel sebebi tablet, telefon ya da televizyon gibi cihazlarla çok fazla vakit geçirmesinin, çocukların kendilerini dış etkenlerde bulunan uyaranlara karşı kendisini kapatmasına neden olmasıdır. Gelişimleri açısından çok önemli olan uyaranlar, teknolojiyle iç içe vakit geçirmesinden kaynaklı çocuk tarafından çoğu kaçırılmaktadır. Bu durum hem bireysel hem de sosyal beceriler konusunda yaşıtlarından geri kalmalarına neden olabilir. Ayrıca yaşantı eksikliği ya da sosyal uyaran eksikliği olarak da bilinen bu durum, çocuklarda iletişim bozuklukları yaşanmasına neden olur. Bu çocukların içe kapandığınız ve her konuda yaşıtlarına uyum sağlamakta zorlandığını görebilirsiniz.
Uyaran eksikliği genellikle 0-3 yaş arasından maruz kalındığında, çocuk gelişiminde miktar olarak çok daha büyük olumsuz etkilere sebep olmaktadır. Bu yaş grubunda uyaran eksikliği yaşayan çocuklarda, pek çok gelişimsel konuda akranlarından geri kaldıkları görülür. Konuşma gecikmesi, geç yürüme, sosyal iletişim kurmakta zorlanma gibi sorunlar ortaya çıkabilmektedir. Uyaran eksikliğinin çok daha fazla olması durumunda, otizme benzer sorunlar görülmesinden kaynaklı daha çok otizm ile karşı karşıya kalınmaktadır. Uyaran eksikliği ve otizm belirtileri birbirine çok benzer olduğundan, bu noktada çocuğun ebeveyninin dikkatli bir şekilde analiz yapması gereklidir.
Uyaran eksikliği, gelişim düzeyine ve yaşına uygun olan çevresel faktörlerin yeterli düzeyde çocuğa sunulmaması olarak bilinmektedir. Özellikle aile içinde yer alan bireylerin çocukla iletişim içinde olmaması, onunla sosyal yaşamın içerisinde bir şeyler paylaşmaması, hayatın içerisinde onunla herhangi bir yakınlık kurmaması, çocuğun zaman içerisinde içe kapanmasına ve yalnız olmasına sebep olmaktadır. Uyaran eksikliği belirtileri çok küçük yaş döneminde olduğu zamanlarda çocuğun dil gelişiminde ve zihinsel gelişiminde ciddi problemler yaşamasına öncü olabilmektedir.
Çocuklar aslında çevrede gördüğü her şey sayesinde durmadan gelişimini sürdürmeye devam eder. Uyaran olarak gelişimlerine fayda sağlayan bir ses, görüntü, sosyal ortam, şekil ya da herhangi bir hareket, anne ve babasıyla geçirdiği vakitler çocuklar için önemli bir uyaran anlamı taşır. Bu uyaranların olmaması halinde, zaman içerisinde çocuk beyninde yer alan nöral aktivite bölümünün gelişmesi yavaşlar ve bazı istenmeyen durumlarla karşı karşıya kalmak kaçınılmaz olur.
Uyaran eksikliği ve otizmi birbirinden ayırmak için gerekli testler yapılmalı ve uzman tarafından bu durum teyit edilmelidir. Uyaran eksikliği yaşayan çocuklarda ailenin çocuğuyla sürekli olarak konuşup dil ve konuşmasını desteklemesi, çocukla daha fazla vakit geçirerek onunla aktivite yapması ve oyunlar oynayarak uyaran eksikliğinin giderilmesini sağlamalıdır. Hayal ürünü oyunlar oynamak, uyaran eksikliği olan çocuklara çok fayda sağlamaktadır.
Uyaran eksikliği, özellikle anne ve babanın aynı anda çalışmak durumunda kaldığı ailelerde sıklıkla görülür. Anne ve babanın çocukla sürekli konuşması, onunla yaratıcı ve ilgi çekici oyunlar oynaması, televizyon, tablet ve telefon gibi teknolojik cihazların kullanımını kısıtlaması, soyutlayıcı nesnelerden etkilenmesinin önüne geçerek uyaran eksikliği problemleri yaşanmasının da önüne geçebilir.
Uyaran eksikliği olan çocuğun dil ve konuşma becerisi akranlarından çok geri kaldığı için işaret etme yönetimiyle iletişim kurmaya çalışır. Bu da çevresinde bulunan kişiler ve akranlarıyla iletişim içinde olmasının önüne geçer.
Uyaran eksikliğinde durumun çok daha ciddi olduğu ve ilerlemiş seviyede seyretmesi durumunda çocuğun mutlaka uzman tarafından görülmesi ve özel eğitim alarak akranların seviyesine ulaştırılması sağlanmalıdır.
Çocuğumda uyaran eksikliği olduğunu fark eden ebeveynlerin ilk olarak çocuğu bu dönemde çok daha fazla uyarana maruz bırakmaları gerekir. Bu sayede çocuk eksik kaldığı uyaran etkisini kısa bir zaman diliminde telafi edebilir. Bunun için ilk olarak çocuğun tablet ve telefon gibi cihazların soyutlama etkisinden uzak tutulması şarttır. Bu cihazlardan uzak kalmak, aslında çocuğu bir nevi sosyalleşmeye zorladığından oldukça önemli bir yere sahiptir. Sosyalleşen çocuk dış ortamda daha aktifleşecek uyaran artışından dolayı gelişim göstermeye başlar.
Bu dönem içerisinde çocuğu sık sık dış ortamda vakit geçirmesi, bol bol hareketli aktiviteler yapması, anne ve babasıyla daha fazla vakit geçirmesi gereklidir. Burada asıl amaç, çocuğun bu dönemde geri kaldığı sosyal becerileri kazanmasıdır.
Uyaran eksikliği sorunu yaşayan çocuklarda ilk etapta bu eksikliğin erkenden tespit edilmesi ve ailesinin bu konu üzerinden eğitilmesi bu süreci sorunsuz atlamak için en iyi gelen etkenlerdir. Uzmanlara göre çocuk ile bu dönemde ilgilenmek, iletişim kurmak ve oyun oynamak bu eksikliğin ortadan kalkması için çok önemli bir adımdır.
Uyaran eksikliği durumlarında uygulanması gereken tamamlayıcı yöntemlerin en başında çocukla çok daha fazla zaman geçirmeye başlamak vardır. Bu sayede çocuğun etkilendiği uyaran eksikliği seviyesinde hızla artış meydana gelebilir. Sosyal becerilerde hızlı bir gelişi ortaya çıktığını gözlemleyebilirsiniz.
Bu durumla karşı karşıya kalan çocuk için ileri seviye bir eksiklik söz konusu olduğunda özel eğitim ve çocuk gelişim uzmanları tarafından gereken tamamlayıcı destek verilir. Bu sayede çocuğun akran ve normal yaş seviyesine kısa süre içerisinde oluşması, çocuğun normal düzeye geçmesi hedeflenmektedir. Çocuklarınızda dikkatinizi çeken, otizmle karışma ihtimali olan sosyal becerilerle karışabilen başarısızlıklar için bir uzman desteği almak çok önemlidir.
Bu anlamda yardım alacağınız özel eğitim merkezini seçerken çok daha titiz davranmanız gerektiğini bilmenizde fayda vardır. Meryem Yerli, bu anlamda beklediğiniz üst düzey kalite standartlarında eğitim veren ve çocuklarınızın gelişimini en az sizin kadar önemseyen, çok önemli bir özel eğitim merkezidir.
Çocuklarınız için en faydalı olanları özenle seçmeye çalıştığınız bu süreçte Meryem Yerli çocuklarınız için yapabileceğiniz en büyük iyiliktir. Alanında uzman ekibiyle her çocuğun kendine özel olduğunu bilen ve eğitim anlayışında bunu benimseyen Meryem Yerli, özel eğitimde kalite arayanlar için tek adres olmaya devam ediyor. Sizde şimdi geleceğimiz olan çocukların özel eğitimini şansa bırakmamak için Meryem Yerli web sitesinden hemen bizimle iletişime geçebilirsiniz.
