Çocuk denildiğinde, ilk akla gelen her zaman sonsuz bir enerji olduğundan, normal gelişim gösteren çocukların sosyal çevresiyle olan ilişkisi çok kuvvetli şekilde kendini gösterir. Ancak otizmli çocukların sosyal çevre ile etkili bir iletişim kurması her zaman çok kolay olmayabilir. Otizmin, bilinen kesin bir tedavisi yoktur. Ancak erken tanı ile çocuğun sosyal iletişime yönelik becerileri kazandırılabilirken, uygulanan bu yoğun tedavi yöntemlerinin bu konuda çok büyük etkisi olduğu söylenebilir. Erken çocukluk dönemi eğitimi, özel eğitime ihtiyacı olan otizmli çocukların gösterdiği belirtilerin büyük ölçüde azalmasına neden olur. Bu yüzden özellikle bebeğin 2 yaşına kadar olan davranışlarını en doğru şekilde analiz edilmesi gerekir. Anne ve babaların bu dönemde çocukta normal seyretmeyen bir gelişim tespit etmesi halinde, en kısa süre içerisinde özel eğitime başlanması çocuk için atılacak en doğru adımdır.
İnsanlar otizm spektrum bozukluğunu tanımaya başladıktan sonra, günümüzde otizm tanısının artık çok daha erken yaşlarda konulmaya başlandığı söylenebilir. Bu durumun oldukça sevindirici bir gelişme olmasının yanı sıra, artık özel eğitim merkezlerinde 0-3 yaş aralığında tanı alan birçok öğrenciye rastlamak mümkündür. Diğer yaradan bu yaş grubuna nasıl bir eğitim verilmesi gerektiği merak konusu olabilir. Çoğu zaman doktorların sadece kreşe başlatın diyerek geri gönderdikleri çocuklar, aslında bu noktada çok önemli bir zaman kaybı yaşamaktadır. Hatta bazı çocukların hazır bulunuşlukları olmadan direkt olarak kreşe başlamaları, genel gelişim açısında çok daha kötü sonuçlar doğurabilir.
Otizmli çocukların yaklaşık %75’inde gecikme belirtileri 1 yaş civarında başlamaktadır. %25’inde ise bu belirtiler 2 ya da 3 yaşında kendini gösterir. Otistik davranışlar, çocuk 2 yaşında iken 1 yaşla kıyaslandığında çok daha belirgin şekilde anlaşılır durumdadır. 3 yaşında ise 2 yaşa göre daha belirgin olduğu söylenebilir.
1 yaş öncesinde kritik olan ve dikkate alınması gereken davranışlar şu şekilde sıralanabilir:
Bu belirtiler fark edildiğinde, en küçük bir şüphe durumunda bile alanında uzman doktorların çocuğu detaylı şekilde muayene edilmesi sağlanmalıdır. Aksi takdirde otizmli çocuk zaman kaybedecek ve gelişim olarak yaşıtlarından daha geride kalacaktır.
Bazı çocuklarda, otizm belirtileri daha ileriki yaşlarda başlayabilir. Söz konusu olan bu belirtiler çocukların gelişim düzeyine ve yaş aralığına göre değişebilir. Bu belirtilere göre uygulanabilecek olan tedavi ve terapi yöntemleri birbirinden çok farklı olabilir. Bununla beraber, otizmde yaşlara göre otizm eğitim olanakları da değişiklik gösterir.
Bu olanaklar şu şekilde sıralanabilir:
Otizmli çocuklarda en sık görülen ve fark edilen sorun konuşma gecikmesi olarak bilinir. Bedensel olarak aslında yaşına uygun şekilde gelişim gösteren bu çocukların, konuşma becerisi yaşıtlarına göre çok daha geridir. Bu yüzden çevreyle iletişim kurmak konusunda sorun yaşarken, 5 yaşına gelen otizmli çocukların yaklaşık %50’sinde tek sözcüklerle konuşma görülür. Bu yüzden her yaş için uygulanan eğitim programları birbiriyle aynı değildir.
Her yaşta görülen otizm belirtilerine göre ve çocuğun genel durumuna göre uygulanması mümkün olan eğitim programları birbirinden çok farklı olabilir. Dolayısıyla otizmli her çocuğa, aynı eğitimin uygulanması mümkün değildir. Çünkü otizmli çocukların olaylara tepkileri ve çevre ile olan etkileşimi çok farklı olabilir.
Çocuğa 3 yaşından küçük olduğu zaman otizm tanısı konulduğunda, erken çocukluk dönemi eğitimi verilmesi gerekir. Bu eğitim kapsamında, çocuğun direkt olarak eğitim alması sağlanırken, ailelerin çocuğun eğitimine katkı sağlaması için bilgi sahibi olması sağlanır. Bu eğitim okul ve kurumlar ile gerektiği takdirde evde sürdürmeye devam edilir. Bu eğitimin planlaması Özel Eğitim Hizmetleri Kurulu tarafından yapılır.
Çocuk 5 yaş aralığında otizm tanısı aldığında, okul öncesi eğitim programlarıyla gelişimi desteklenebilir. Özel eğitime ihtiyaç duyan bu çocukların, okul öncesi eğitim alması zorunlu kabul edilir. Bu noktada 37 ile 66 ay arasında olan çocuklar için açılan özel eğitim ana sınıfı ismi verilirken, 48 ile 66 ay arasındaki çocuklara özel olarak açılan sınıflara ana sınıfı ismi verilir.
Otizm tanısı alan bir çocuk 6-10 yaş aralığında ise, normal gelişim gösteren çocuklarla beraber ilkokulda kaynaştırma eğitimi almalıdır. Bunun her zaman mümkün olmadığı durumlarda ise Özel Eğitim Uygulama Merkezinden yardım alınması gerekir. Zorunlu eğitimin günümüzde 12 yıla çıkmasından kaynaklı okula başlama yaşı 66 olmuş iken, özel eğitim alması gereken otizm spektrum bozukluğu olan çocuklarda bu zorunluluk 78 aya kadar uzatılmış durumdadır.
10-14 yaş arasına gelmiş olan otizmli çocuklar, ilkokul diploması aldığında ortaöğretim kaynaştırma programlarına dahil edilmelidir. Kendi yaşıtlarıyla bir arada genel ve mesleki ortaöğretim eğitimi alan çocuk için bu özel eğitim büyük bir anlam ifade eder.
15-23 yaş arasına olan otizmli bireyler eğer ortaokul diploması almış ise lise kaynaştırma programlarına dahil edilmelidir. Bu sayede her an kendi yaşıtlarıyla bir arada olabilme imkanı yakalayan çocuğa mesleki ve genel kurumlarda ya da normal olan lise bünyesinde açılan özel bir sınıfta eğitim verilmesi mümkün hale gelebilir. Bunun mümkün olmadığı durumlarda ise Özel Eğitim İş Uygulama Merkezinden yardım alınabilir.
Erken çocukluk dönemi, özellikle bebeklerin yaşamının ilk 5 yılında beyin gelişiminin en hızlı olduğu dönem olarak bilinir. Bu gelişimsel olarak dikkat çeken farklılık, çocuğun öğrenme yeteneğini direkt olarak etkilediği için otizmli çocukların yaşıtlarından çok daha farklı olduğu görülebilir. Otizmli çocuklarda, sinir hücreleri arasından kurulan bağlantıların sayı olarak daha az ya da yapısal olarak sağlıksız özellikleri taşımasından kaynaklı, özellikle erken çocukluk döneminde sinir ve beyin sisteminin gelişimi için bu çocukların sürekli olarak doğru şekilde uyarılması gerekir. Özel eğitim ve rehabilitasyon ise bu noktada devreye girer ve çocuğun sosyal yaşamını etkileyen doğrudan eğitimlerle gelişim açısından yaşıtlarını yakalaması sağlanır.
Özel eğitim, otizm spektrum bozukluğu olan her çocuk için olmazsa olmazdır. Çocuk için en faydalı olacak şekilde planlanan ve uygulanan özel eğitim programları, otizmli bireylerin gösterdiği belirtilerin büyük ölçüde azalmasını sağlar. Bu noktada tercih edilen özel eğitim kurumunun alanında uzman hizmetler vermesi ve çocuğun ihtiyacını doğru şekilde tespit ederek bunun üzerinde yoğunlaşması çok önemlidir. Aksi takdirde çocuk için çok kritik bir zaman dilimi olan erken çocukluk döneminde, gelişimsel açıdan zaman kaybı yaşamak kaçınılmaz olacaktır.
Meryem Yerli bu anlamda üst düzey kalite standartlarında hizmet anlayışı ile ön plana çıkan, çok uzun yıllardan beri özel eğitimde farkını ortaya koyan etkili tedavilere sektöre imza atan profesyonel bir kurumdur. Çocuklara yuva sıcaklığında güven ortamı oluşturarak, tamamen onların kişisel ihtiyaçlarına uygun tedavi ve terapilerle hayata kazandırmayı hedefleyen Meryem Yerli, bu sayede her geçen gün büyümeye ve gelişmeye devam eder. Bu noktada bilimsel uygulamalara dayalı olan erken yoğun müdahale programlarıyla, 0-6 yaş arasında otizm spektrum bozukluğu olan çocuklara yönelik uygulamalarla ev eğitimini destekleyerek, diğer yandan aileleri bilinçlendiren Meryem Yerli özel eğitimde her zaman nitelikli tek adres olmaya devam ediyor. Sizde bu kaliteyi, sıcaklığı ve güven ortamını çocuğunuzun deneyimlemesini, büyüme sürecinde sosyal hayata emin adımlarla dâhil olmasını istiyorsanız Meryem Yerli web sitesinden bizimle iletişim kurabilirsiniz.
