Otizmli çocukların el hareketleri, genellikle tekrarlayıcı olmanın yanı sıra el ve parmaklar kullanılarak ortaya çıkar. Sözel olmayan bu etkileşim şekline eşlik eden aşırı tepki verme özelliği, otizm spektrum bozukluğunda daha karmaşık ve bütün vücudu ilgilendiren hareketleri de kapsayabilir. Ancak tırnak yeme bu duruma dâhil kabul edilmez. Parmak ucunda yürüme ise halk arasında çok üzerinde durulan bir davranış olarak bilinse bile, otizm belirtileri arasında ayırıcı bir özelliğe sahip değildir.
Otizmli çocukların kısıtlı olan ilgi alanları arasında, bazı nesnelere karşı alışılmadık şekilde bağlanma yer alabilir. Normal gelişim gösteren çocuklarda da yumuşak oyuncaklara ve battaniyelere bağlandığı görülür. Ancak otizmli olan çocuklarda bu bağlanılan nesne bir şişenin kapağı ya da kutu gibi sert materyaller olabilir. Çocuk nesnelerin parçaları ile aşırı derecede ilgilenmeye meyillidir. Otizmli olan çocuklar bir nesneyi detaylı şekilde incelerken, en ufak parçasına takılarak geri kalanıyla hiçbir şekilde ilgilenmeyebilirler. Aynı zamanda oyuncakları tekrarlayıcı şekilde ya da amacının dışında kullandıkları da bu duruma eşlik edebilir. Nesneleri fırlatma ya da kulakları kapama gibi davranışlar otizmde dikkat çeken davranışlar olarak bilinir. Çocuk anne babasının her gün düzenli şekilde yaptığı bazı davranışları, onun talep ettiği şekilde belli bir sıraya uyarak yapmasını isteyebilir.
Otizmli çocuklarda tekrar eden davranışlar, durdurmak için ortamı değiştirmek ya da oyuncakları kaldırmak gerektiğinde tehlikeli olabilir. Çocuk sürekli olarak bu tekrar eden hareketleri yaptığı için, yapması gereken davranışları yapmadığında ya da ilişki kuramadığında bu durum mutlaka ciddiye alınmalıdır. Ayrıca tekrarlayıcı hareketlere engel olunduğunda aşırı tepki vermesi normal kabul edilir.
Otizmli çocuklarda bazı el hareketleri sürekli olarak tekrar ettiğinde:
Otizm belirtileri ile sürekli tekrar eden davranışlar bütünü, bu çocukların gelişimi hakkında bilgi sahibi olmanızı sağlar. Buna bağlı olarak otizm spektrum belirtileri şu şekilde sıralanabilir:
Bu dönem içerisinde temel olan belirtilerin tamamını görmek mümkündür.
Otizm spektrum bozukluğu: nedeni henüz tam olarak bilinmeyen bir sağlık sorunudur. Çevresel ve genetik faktörlerin etkileşimiyle beyin gelişiminde yaşanan bazı sorunların otizme sebep olabileceği ileri sürülmektedir. Otizmin ortaya çıkmasında genetik olan faktörler çok önemli bir rol oynarken, farklı bazı genlerinde otizme sebep olabileceği ifade edilir. Ancak otizmle alakalı tek bir gen bulunamadığı için, bu sorunla alakalı aday genler üzerinde çalışmalar çok yoğun bir şekilde devam etmektedir. Otizmde yapılan beyin görüntüleme çalışmaları, beyin yapısı ve büyüklüğünde farklılıklar olduğunu gösterir.
Otizm belirtilerinden en az 5 tanesi belli bir süre dikkat çekiyorsa, hemen bir uzman başvurmakta fayda vardır. Otizm belirtilerinin başında gelen el hareketleri; anne ve babaların endişe duymasına neden olabilen bir durumdur. El çırpma hareketi her ne kadar yeni yürümeye başlayan çocuklarda ya da okul öncesi çocuklarda yaygın şekilde görülen bir davranış şekli olsa bile, anne ve babalar bu konuda endişelenmek de çok haklıdır.
El çırpma, çocuğun ellerini hızlı bir hareketle sallıyormuş gibi görünmesidir. Gelişimsel açıdan risk durumundaki çocuklar ya da sosyal duygusal olarak kendini ve bedenini hissetmek için ‘’uyarıcı’’ olarak da isimlendirilen kendi kendini uyarma davranışı olarak el çırpabilirler. Otizmli çocuklarda ara sıra görülebilen bu gibi davranışlar, sallanma ve dönme gibi hareketleri de içerebilir. Bu davranışlar, otizmli bireylerin kendini sakinleştirmesine ya da duygusal durumlarını düzenlemeye yardımcı olma eğilimine sahip olabilir. Buna bağlı olarak otistik bir çocuğu, kendi kendini uyarıcı olan bu el hareketlerinden uzaklaştırmak son derece zor olabilir.
El çırpmanın ve el hareketlerine ağırlık vermenin ne zaman normal ve ne zaman otizm belirtisi olduğunu bilmek, bir anne babanın çocuk büyütürken dikkat etmesi gereken çok önemli bir detaydır. El çırpmak; özellikle 3 yaş altındaki küçük çocukların sıklıkla sergilediği normal bir durumdur. Küçük çocuklar genel olarak bir şey tarafından uyarıldıklarında, mutlu, kızgın ve heyecanlı olduklarında hemen ellerini çırparlar. Ancak otizmli çocuklar söz konusu olduğunda, bu çocuklar duygularını düzenleme konusunda yardımcı olabilmesi için kendi kendini uyaran ve koruktan davranışlardan biri olan el hareketlerine ağırlık vermek isterler.
Çocukların tek bir davranışına bakarak otizmli olup olmadığına karar vermek hiçbir zaman mümkün değildir. Küçük bir çocuğun kanat çırpması ya da başka herhangi bir uyarıcı davranış şekli sergilemesi, her durumda kesin şekilde otizmli olduğu anlamına gelmez. Gelişim aşamasında olan çocuklar bazen kendi kendini uyaran bazı davranışları belli bir süre zarfında sergilemek isteyebilir. Bu davranışlar normal gelişim gösteren tüm çocuklarda zaman zaman ortaya çıkabilir. İdeal olarak ise bir çocuk ikinci ya da üçüncü yaşına geldiğinde, artık el çırpma hareketini geride bırakmış olmalıdır.
Bebeğin sadece el hareketleri sergilemesi ve alkış yapması, anne ve babalar için tek başına endişe verici olmak zorunda değildir. Ancak el çırpmaya eşlik eden yukarıda bahsedilen otizm belirtilerinin olması, risk teşkil eden ve takip ile gözlem gerektiren durumlara yol açabilir. Bu nedenle dikkatli olmakta fayda vardır.
Çocuklar büyüdükçe birçok endişe verici davranış sergileyebilir. Bu aslında çocuğu kendisini ve etrafında yer alan dünyayı keşfetme biçimidir. Bir ebeveynin gerekli konularda bilgi sahibi olması ve herhangi bir endişe verici davranış tespit ettiğinde bu konuda çocuk doktoruyla mutlaka konuşması gerekir. Doktorun tespit ettiği herhangi bir sorunda gerekli tedavi yöntemleri geciktirilmemelidir. Otizmli çocukların sürekli olarak tekrar ettiği el hareketlerinden yola çıkarak, artık kesin şekilde otizm tanısı konulduğu takdirde özel eğitim alması şarttır. Bu konuda her zaman nitelikli hizmet anlayışı ile ön plana çıkan Meryem Yerli, özel eğitimde yuva sıcaklığı sunan nitelikli bir kurum olarak dikkat çeker. Sizde çocuğunuza bu güven ortamında etkili tedavi ve terapi yöntemleri ile Meryem Yerli şansını vermek için, web sitemizde yer alan iletişim numaralarını kullanarak hemen bize ulaşabilirsiniz. Özel eğitim söz konusu olduğunda, yüksek kalite standartları Meryem Yerli güvencesi ile sizleri bekliyor.
